دعای نادعلی کبیر و صغیر: متن کامل + ترجمه، تاریخچه و فضایل مستند (راهنمای جامع)
دعای نادعلی: راهنمای جامع متن، ترجمه، تاریخچه و فضایل با منابع معتبر
دعای ناد علی: راهنمای جامع متن، ترجمه، تاریخچه و فضایل با منابع معتبر
دعای ناد علی یکی از معروفترین و پرخوانندهترین ادعیه در میان شیعیان است که به دو نسخه ناد علی کبیر و ناد علی صغیر شناخته میشود. این دعا در وصف و فضایل حضرت علی بن ابیطالب (علیهالسلام)، اولین امام شیعیان، است و با عبارت «نادِ عَلِیّاً مَظهَرَ العَجائِب» (بخوان علی را که مظهر عجایب است) آغاز میشود.
طبق برخی روایات تاریخی، این دعا در جنگ احد (سال سوم هجری) از طریق جبرئیل به پیامبر اسلام (صلیاللهعلیهوآله) رسیده است.
متن کامل دعای ناد علی کبیر با ترجمه
بِسمِ اللهِ الرَّحمن الرَّحیم
به نام خداوند بخشنده مهربان
نادِ عَلیّاً مَظهَرَ العَجائِب
علی را بخوان که مظهر عجایب است
تَجِدهُ عَوْناً لَکَ فِی النَّوائِب
او را در مشکلات یاور مییابی
لِی اِلَی اللهِ حاجَتی وَ عَلَیهِ مُعَوَّلی
این بنده ناچیز حاجتی به سوی خدا دارد و به او توکل میکند
کُلَّما اَمَرتَهُ وَ رَمَیتُ مُنقَضی
هرچه فرمان یابد و اراده کند، تحقق مییابد
فی ظِلِّ اللهِ وَ یُضِلِلِ اللهُ لی اَدعُوکَ
در سایه لطف خدا و به مدد او، فقط تو را دعا میکنم
کُلَّ هَمٍّ وَ غَمٍّ سَیَنجَلی بِعَظَمَتِکَ یا اللهُ
هر اندوه و نگرانی با بزرگی تو ای خدا رفع میشود
بِنُبُوَّتِکَ یا مُحَمَّدُ
به نبوتت ای محمد
بِوَلایَتِکَ یا عَلِیُّ یا عَلِیُّ یا عَلِیُّ
به ولایتت ای علی، ای علی، ای علی
اَدرِکنی بِحَقِّ لُطفِکَ الخَفیِّ
مرا دریاب به حق لطف پنهانت
اللهُ اَکبَرُ اَنَا مِن شَرِّ اَعدائِکَ بَرِیءٌ
خدا بزرگ است، من از شر دشمنانت بیزارم
اللهُ صَمَدی مِن عِندِکَ مَدَدی وَ عَلَیکَ مُعتَمِدی
خدای من بینیاز است، یاری من از سوی توست و به تو تکیه دارم
بِحَقِّ إِیّاکَ نَعبُدُ وَ إِیّاکَ نَستَعینُ
به حق آیه «تنها تو را میپرستیم و تنها از تو یاری میجوییم»
یا اَبَا الغَیْثِ اَغِثْنی یا اَبَاالحَسَنَیْنِ اَدْرِکنی
ای پدر فریادرسان به فریادم برس، ای پدر حسنین مرا دریاب
یاسَیفَ اللهِ اَدرِکنی یا بابَ اللهِ اَدرِکنی
ای شمشیر خدا به فریادم برس، ای دروازه خدا مرا دریاب
یاحُجَّةَ اللهِ اَدرِکنی یا وَلِیَّ اللهِ اَدرِکنی
ای حجت خدا مرا دریاب، ای ولی خدا مرا دریاب
بِحَقِّ لُطفِکَ الخَفیِّ یا قَهّارُ تَقَهَّرْتَ بِالقَهرِ وَ القَهرُ فی قَهرِ قَهرِکَ
به حق لطف پنهانت ای قهار، بر قهر و دشمنان غلبه کردی و قهر حقیقی در غضب توست
یا قَهّارُ یا قاهِرَ العَدُوِّ یا والِیَ الوَلِیِّ
ای قهار، ای خوارکننده دشمن، ای یاور دوست
یا مَظْهَرَ العَجائِبِ یا مُرتَضی عَلِیٌّ
ای مظهر عجایب، ای علی مرتضی
رَمَیْتَ مَن بَغی عَلَیَّ بِسَهمِ اللهِ وَ سَیفِ اللهِ الْقاتِلِ
ظالم را به تیر و شمشیر الهی نابود میکنی
اُفَوِّضُ اَمری اِلَی اللهِ اِنَّ اللهَ بَصَیرٌ بِالْعِبادِ
کار خود را به خدا وا میگذارم، خداوند به بندگانش بصیر است
وَ اِلهُکُم اِلهٌ واحِدٌ لا اِلهَ اِلاّ هُوَ الرَّحمنُ الرَّحیم اَدرِکنی
و خدای شما خدای یکتاست، خدایی جز او نیست، بخشنده و مهربان، مرا دریاب
یا غیاثَ المُستَغیثینَ یا دَلیلَ المُتَحَیِّرِینَ
ای فریادرسان فریادخواهان، ای راهنمای سرگردانان
یا اَمانَ الخائِفینَ یا مُعینَ المُتَوَکِّلینَ
ای پناه ترسیدگان، ای یاور توکلکنندگان
یا رَاحِمَ المَساکینَ یا اِلهَ العالَمینَ
ای رحمکننده فقرا، ای خدای جهانیان
بِرَحمَتِکَ وَ صَلَّی اللهُ عَلی سَیِّدِنا مُحَمَّدٍ وَ الِهِ اَجمَعینَ
به رحمتت، و صلوات خدا بر محمد و آل او باد
وَ الحَمدُ للِهِ رَبِّ العالَمینَ
و ستایش برای خداوند، پروردگار جهانیان است.
متن دعای ناد علی صغیر با ترجمه
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ
به نام خداوند بخشنده مهربان
نَادِ عَلِیًّا مَظْهَرَالْعَجائِبِ
علی را بخوان که مظهر عجایب است،
تَجِدْهُ عَوْنًا لَکَ فِی النَّوائِبِ
او را در مشکلات یاور خود خواهی یافت.
کُلَّ هَمٍّ وَ غَمٍّ سَیَنْجَلِی
هر اندوه و غمی با یاری او برطرف خواهد شد.
بِعَظَمَتِکَ یا اَللهُ
به عظمتت ای خدا
بِنُبُوَّتِکَ یا مُحَمَّدُ
به نبوتت ای محمد
بِوِلایَتِکَ یا عَلِیُّ یا عَلِیُّ یا عَلِیُّ
به ولایتت ای علی، ای علی، ای علی
تحلیل مفهومی و معنایی دعا
صفات امام علی (ع) در دعا
دعای ناد علی بر فضایل و ویژگیهای بینظیر امام علی (ع) تأکید میکند که در منابع تاریخی و حدیثی بهخوبی مستند است:
۱. مَظْهَرَ الْعَجَائِب (مظهر عجایب):
حضرت علی (ع) در طول زندگی مبارکش معجزات و کرامات بسیاری انجام داد که در کتابهای تاریخ ثبت شده است.
۲. یَا سَیْفَ اللهِ (ای شمشیر خدا):
شجاعت و دلاوری بینظیر ایشان در جنگهای بدر، احد، خندق و خیبر مشهور است.
۳. یَا بَابَ اللهِ (ای دروازه خدا):
پیامبر (ص) فرمود: «أنا مدینة العلم و علی بابها»(من شهر علمام و علی دروازه آن است)
۴. یَا حُجَّةَ اللهِ (ای حجت خدا):
امام علی (ع) پس از پیامبر (ص)، حجت خدا بر مردم است.
مضامین اصلی دعا
- توسل به اهلبیت: تأکید بر واسطه قرار دادن پیامبر و امام علی (ع) در رسیدن به خدا
- توحید و عبودیت: «إِیّاکَ نَعبُدُ وَ إِیّاکَ نَستَعین» از سوره حمد
- درخواست یاری: طلب کمک در سختیها و مشکلات
- تفویض امور: واگذاری همه کارها به خداوند
فضایل و خواص دعا در منابع
روایات درباره خواص
⚠️ تذکر مهم: خواص ذکر شده در منابع بدون سند معتبر است و بر اساس تجربیات شخصی و روایات ضعیف نقل شده است. خواندن دعا با نیت رجاء (امید به ثواب) بلااشکال است.
در کتاب زاد المعاد علامه مجلسی و برخی منابع دیگر، خواص متعددی برای دعای ناد علی ذکر شده که بیش از ۷۰۰ مورد عنوان شده است. برخی از این موارد:
برای رفع حاجت
- هر روز ۱۱۰ مرتبه خواندن به مدت ۳ روز پیدرپی برای برآورده شدن حاجات
- خواندن هفت بار به نیت کار مهم
برای گشایش امور
- روزی ۵۰ بار برای فتح ابواب و اقبال
- روزی ۱۲ بار برای غنی شدن
- روزی ۳۱ بار برای کثرت دولت
برای دفع دشمنان
- روزی ۱۷ بار برای پیروزی بر دشمنان
- روزی ۱۰۰ بار برای مقهور ساختن دشمنان
نظر بزرگان
آیتالله سید عبدالکریم کشمیری (ره):
«من از ناد علی خیر زیادی دیدم. هر مشکلی در نجف برایم پیش میآمد، میرفتم صحن حضرت امیرالمومنین (ع) و چند بار آن را میخواندم، مشکلم حل میشد»
آداب و طریقه صحیح خواندن دعای ناد علی
شرایط خواندن
- وضو داشتن: برای تأثیر بیشتر، با وضو بخوانید
- رو به قبله: در صورت امکان رو به قبله باشید
- نیت رجاء: با امید به ثواب و توجه قلب بخوانید
- تکرار «یا علی»: پس از دعای ناد علی صغیر، ۱۱۰ بار «یا علی» بگویید
زمانهای مستحب خواندن
- بعد از نمازهای واجب
- شبهای جمعه
- هنگام مشکلات و گرفتاریها
- در حرم مطهر امیرالمومنین (ع)
توصیههای مهم
✅ با حضور قلب و اعتقاد صادقانه بخوانید، نه بهصورت مکانیکی
✅ به معانی دعا توجه کنید و آن را تدبر نمایید
✅ توکل به خدا داشته باشید، نه به دعا
✅ پس از خواندن صلوات بفرستید
تاریخچه و پیشینه دعای ناد علی
روایت جنگ احد و نزول دعا
بر اساس آنچه در کتاب شرح دیوان شعر منسوب به امام علی (علیهالسلام) نوشته میبدی یزدی (عالم شافعی قرن دهم هجری) آمده است، در روز جنگ احد (۷ شوال سال ۳ هجری) که یکی از سختترین نبردهای پیامبر اکرم (ص) بود، پیامبر از عالم غیب صدایی شنید که میگفت: «نَادِ عَلِیّاً مَظْهَرَ الْعَجَائِبِ...»
جنگ احد پس از شکست سنگین مشرکان قریش در جنگ بدر برای انتقامگیری صورت گرفت. در این نبرد، حضرت علی (ع) نقش بیبدیلی ایفا کرد، بهطوری که در روایات آمده فرشته جبرئیل از آسمان فرود آمد و به پیامبر گفت:«لا سَیْفَ إلّا ذوالفِقار، وَ لا فَتی إلّا عَلی» (شمشیری جز ذوالفقار، و جوانمردی جز علی نیست)
روایت شده امام علی (ع) در این جنگ بیش از ۶۰ تا ۹۰ زخم از شمشیر، نیزه و تیر بر بدن مبارکش داشت، اما لحظهای از دفاع از پیامبر (ص) دست برنداشت.
نقل در منابع حدیثی
علامه مجلسی (۱۰۳۷–۱۱۱۰ق) این دعا را در دو کتاب مهم خود ذکر کرده است:
-
بحار الانوار (جلد ۲۰): به روایت میبدی یزدی اشاره کرده، اما بدون ذکر سند معتبر
- زاد المعاد (تألیف ۱۱۰۷ق): متن کامل دعای ناد علی کبیر را با جزئیات آورده است
تقیالدین ابراهیم کفعمی (۸۴۰-۹۰۵ق) نیز در مصباح کفعمی (کتاب جُنّة الأمان الواقیة) نوشته که این فراز دعا را به خط شهید اول دیده و برای پیدا شدن گمشده و بنده فراری خوانده میشده است.
بررسی سند و اعتبار علمی دعای ناد علی
دیدگاه علمای شیعه درباره اعتبار
⚠️ نکته بسیار مهم: بررسیهای دقیق علمی نشان میدهد که دعای ناد علی در منابع معتبر حدیثی طراز اول شیعه وجود ندارد و سند صحیح متصل به معصومین ندارد.
نظرات فقها و محدثان:
۱. «دعای ناد علی نه دعای قرآنی است و نه در منابع روایی و حدیثی طراز اول و مشهور آمده است؛ در منابعی هم که آمده است، بدون سند متصل به معصوم است لذا از نظر روایی و حدیثی معتبر نیست.»
۲. یدالله دوزدوزانی (فقیه شیعه قرن ۱۵)، گفته است که دعای ناد علی صغیر «مدرک معتبری ندارد» اما خواندن آن با امید به ثواب بیاشکال است.
۳. علامه مجلسی: در بحار الانوار این دعا را نقل کرده اما به منبع معتبر آن اشاره نکرده است.
جایگاه دعا در فرهنگ شیعی
با وجود عدم اعتبار سندی مستقیم، این دعا به دلایل زیر در میان شیعیان مقبولیت یافته است:
- مضمون مثبت: تأکید بر فضایل امام علی (ع) و توسل به اهلبیت
- انتشار گسترده: ذکر در کتابهای مشهور مانند بحار الانوار، زاد المعاد و مصباح کفعمی
- قبول عمومی: خواندن آن با نیت رجا (امید به ثواب) اشکالی ندارد
پرسش و پاسخهای متداول (FAQ)
۱. دعای ناد علی در کدام منابع معتبر آمده است؟
این دعا در بحار الانوار (جلد ۲۰)، زاد المعاد علامه مجلسی و مصباح کفعمی ذکر شده است، اما سند معتبر متصل به معصومین ندارد.
۲. آیا خواندن این دعا اشکال شرعی دارد؟
خیر، خواندن آن با نیت رجاء (امید به ثواب) اشکالی ندارد. فقها گفتهاند خواندن ادعیه بدون سند معتبر با امید به ثواب بلااشکال است.
۳. تفاوت ناد علی کبیر و صغیر چیست؟
ناد علی صغیر کوتاه و شامل ۶ جمله است، در حالی که ناد علی کبیر بسیار طولانیتر و شامل مضامین بیشتری درباره فضایل امام علی (ع) است.
۴. چند بار باید دعای ناد علی را خواند؟
برای حاجت فوری: روزی ۱۱۰ بار به مدت ۳ روز
برای استفاده عمومی: به تعداد دلخواه، حتی یک بار با حضور قلب
۵. آیا این دعا در جنگ احد نازل شده است؟
طبق روایت میبدی یزدی که علامه مجلسی نقل کرده، چنین ادعایی وجود دارد، اما سند معتبری برای این روایت وجود ندارد.
۶. آیا میتوان این دعا را برای بیماری خواند؟
بله، در منابع آمده برای بیماران و رفع گرفتاریها میتوان این دعا را خواند، هرچند تأکید میشود که اصل اعتماد به خدا و مراجعه به پزشک باشد.
۷. بهترین زمان خواندن دعای ناد علی چه وقت است؟
بعد از نمازهای واجب، شب جمعه و هنگام مشکلات بهترین زمانها هستند. آیتالله کشمیری میفرمود در صحن امیرالمومنین (ع) بخوانید.
منابع و مراجع علمی
منابع اصلی حدیثی
- بحار الانوار - علامه محمدباقر مجلسی (۱۱۱۰ق) - جلد ۲۰، ص ۷۳
- زاد المعاد - علامه مجلسی (۱۱۰۷ق)
- مصباح کفعمی (جنة الأمان الواقیة) - تقیالدین ابراهیم کفعمی (۹۰۵ق)
منابع تاریخی
- شرح دیوان شعر منسوب به امام علی (ع) - میبدی یزدی (قرن ۱۰ق)
- ناسخ التواریخ - محمدتقی سپهر
- مستدرک الوسائل - میرزا حسین نوری
منابع دانشنامهای معتبر
- ویکی شیعه - دانشنامه برخط تخصصی تشیع
- دانشنامه اسلامی (wiki.ahlolbait.com)
- گنجینه پاسخها (Islamquest.net)
- مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
نتیجهگیری و توصیههای پایانی
دعای ناد علی یکی از ادعیه محبوب و پرخوانده در میان شیعیان است که با وجود عدم سند معتبر متصل به معصومین، به دلیل مضمون مثبت در ستایش امام علی (ع) و انتشار در منابع مشهور مانند بحار الانوار و زاد المعاد، جایگاه ویژهای در فرهنگ دینی یافته است.
نکات کلیدی:
✅ با نیت رجاء (امید به ثواب) بخوانید، نه با یقین به سند روایی
✅ اصل را توکل بر خدا قرار دهید، نه تکیه صرف بر دعا
✅ معانی دعا را درک کنید و با حضور قلب بخوانید
✅ برای مشکلات، در کنار دعا به اسباب عادی نیز توجه کنید
✅ فضایل امام علی (ع) را که در این دعا آمده، بیاموزید و الگو قرار دهید
یادآوری: این راهنما بر اساس آخرین تحقیقات علمی و منابع معتبر شیعی تهیه شده است.
این مطلب برایتان مفید بود؟ با دوستان و خانواده خود به اشتراک بگذارید تا از این اطلاعات جامع و مستند بهرهمند شوند.
سوال یا تجربهای دارید؟ در بخش نظرات با ما در میان بگذارید.
