چرخه اشتباه اسقاط خودروهای فرسوده
پیوند زدن اسقاط خودرو با واردات خودرو سبب انباشت خودروهای فرسوده و افزایش مصرف بنزین و بالا رفتن آلودگی هوا شده است
آسمان خاکستری تهران و دیگر کلانشهرهای کشور بار دیگر نشانهای روشن از تکرار همان چرخه مدیریتی است که اواخر دهه۹۰ بدون اصلاح باقیماند؛ چرخهای که خروج خودروهای فرسوده را به واردات خودرو گره زده و هر زمان که واردات متوقف یا محدود شده، روند اسقاط نیز عملا به بنبست رسیدهاست.
به گزارش دنیای اقتصاد، تجربه سالهای ۹۷ تا ۱۴۰۰ هنوز از یاد نرفته؛ دورهای که با توقف واردات، خروج فرسودهها تقریبا به صفر رسید، حجم خودروهای کارکرده در خیابانها انباشته شد، مصرف سوخت جهش پیدا کرد و کیفیت هوا به بدترین وضعیت سالهای اخیر رسید.
اکنون پس از گذشت سه سالاز آن دوره، همان مسیر دوباره در حال شکلگیری است، با این تفاوت که هشدارها روشنتر و هزینهها سنگینتر شدهاند. تعلل دولت در سیاستهای وارداتی بهرغم ابلاغ آییننامهها و دستورالعملهای مشخص و حرکت قطرهچکانی آن در ۹ ماه گذشته باعثشده سامانه اسقاط ناکارآمد و اینبار نیز همان الگوی گذشته تکرار شود؛ به این معنا که هر زمان واردات کند میشود، خروج فرسودهها متوقف میماند و کیفیت هوا آسیب مستقیم میبیند.
محمدصادق حاتمی، مدیر ستاد نوسازی ناوگان حملونقل سازمان گسترش و نوسازی صنایع گفت: «علاوهبر دو مسیر تولید و واردات، یک اصلقانونی نیز برای تامین مالی نوسازی وجود دارد؛ ماده(۱۲) قانون رفع موانع تولید رقابتپذیر. این ماده، وزارت نفت را ملزم میکند منابع حاصل از صرفهجویی ناشی از خروج خودروهای فرسوده را برای توسعه ناوگان برقی- هیبریدی و نوسازی تخصیص دهد.»
وی ادامهداد: «در بخشی که مربوط به ستاد نوسازی است، اگر ما بتوانیم یک خودروی فرسوده را از رده خارج کنیم، بهطور متوسط سالانه معادل سههزار دلار یا سههزار لیتر بنزین صرفهجویی انرژی خواهیمداشت. با فرض اسقاط ۵۰۰هزار خودرو طبق تکلیف برنامه هفتم توسعه، این صرفهجویی کل به نزدیک یکونیممیلیارد دلار یا یکونیممیلیارد لیتر بنزین میرسد.»
وی افزود: «این مبالغ قانونی تاکنون به این فرآیند اختصاص نیافتهاند. اگر وزارت نفت این رقم را به فرآیند اسقاط اختصاص دهد و در آن سرمایهگذاری کند، مسیر نوسازی تسهیل خواهدشد.»
در مجموع، تجربه جهانی نشان میدهد؛ واردات خودروها در اکثر کشورها وابسته به خروج خودروهای فرسوده نیست و سیاستهای اسقاط عمدتا با هدف حفاظت از محیطزیست داخلی، بهبود بازیافت و کاهش ضایعات صنعتی و کنترل آلایندهها طراحی شدهاند. محدودیتها و الزامات دقیق برای سن، آلایندگی و ایمنی خودروها ابزار اصلی مدیریت حضور خودروهای فرسوده در جهان هستند و این اقدامات بدون وابستگی خروج فرسودهها به واردات تنها برای محدودکردن حضور آنها در شهرهاست.
