دست رد چین به بازار خودرو ایران
عوامل متعددی همچون تغییرات سیاستگذاری در ایران، تحریمها و محدودیت انتقال پول و فناوری سبب شده تا چینیها علاقهای به سرمایهگذاری در بازار خودرو ایران نداشته باشند
در شرایطی معاون وزیر صمت از «آغاز فصل تازهای از همکاریهای صنعتی ایران و چین» سخن میگوید و از آمادگی دو طرف برای سرمایهگذاری مشترک در حوزه خودروهای برقی، انرژیهای تجدیدپذیر و صنایع ریلی خبر میدهد که ارزیابیهای کارشناسی و تجربه بیش از یک دههحضور خودروسازان چینی در کشور نشان میدهد چین نهتنها تاکنون علاقهای جدی به انتقال فناوری، سرمایهگذاری واقعی یا مشارکت بلندمدت در صنعت خودروی ایران نداشته, بلکه به دلیل ریسک حضور در کشورمان مشغول عقبنشینی از بازار ایران است.
به گزارش دنیای اقتصاد، کارنامه شرکتهای خودروساز که در ایران فعالیت میکنند چندان درخشان نیست و فعالیت این شرکتها طی بیش از یک دههاخیر بیشتر محدود به مونتاژ و کسب سهمی قابلتوجه از بازار بدون هیچ نوع تعهد بلندمدت بودهاست. شرکتهایی که با استفاده از خلأ رقابت، خروج شرکای اروپایی و نبود سیاستگذاری منسجم، جای پای خود را در بازار تثبیت کردند اما حتی یک پروژه انتقال فناوری در مقیاس واقعی ارائه نکردهاند.
فشار تحریمهای جدید، ریسکهای بینالمللی همکاری با ایران، محدودیتهای نقلوانتقال مالی و چشمانداز مبهم بازار باعث شده بخش مهمی از شرکتهای چینی فعالیت خود را کاهش دهند و برخی در حال خروج مرحلهای از ایران باشند.
همکاری با شرکتهای فناور چینی قرار است در چارچوب سند همکاری جامع ۲۵ساله ایران و چین شکل بگیرد، اما بیش از چهار سال از امضای این سند میگذرد و تاکنون خبری درباره اجرای هیچیک از بندهای خودرویی آن منتشر نشدهاست. فعالسازی مکانیسم ماشه نیز با تاثیر مستقیم بر آینده صنعت خودرو، تمایل چینیها به همکاری را با تردید مواجه کردهاست.
این سند شامل توافقهای بلندمدت در حوزه خودرو، وعده انتقال فناوری، تولید مشترک، اشتراکگذاری دانش فنی و ایجاد شهرک صنعتی تخصصی بود، اما همکاریها عملا به واردات مستقیم خودرو و قطعات برای مونتاژ محدود شدهاست. بازگشت تحریمهای سختگیرانه شورایامنیت اجرای پروژههای بزرگ و حتی ادامه حضور شرکتهای چینی در ایران را درهالهای از ابهام فرو بردهاست.
بر اساس گزارش بلومبرگ، حضور شرکتهای چینی در بازارهایی مانند ایران ریسک بزرگی محسوب میشود و برخی سرمایهگذاران بینالمللی از خرید سهام این شرکتها منصرف شدهاند؛ بهطوریکه شرکتهای چینی مجبور شدهاند تعهد دهند فعالیتهایشان در ایران و کوبا را تا پایان ۲۰۲۴ متوقف کنند.
این گزارش بر عدمتمایل چینیها برای همکاری مشترک با ایران صحه میگذارد. ایران در نقشه جهانی سرمایهگذاری چین جایگاه قابلتوجهی پیدا نکردهاست. مهمترین عامل، بیثباتی مقررات و تغییرات مداوم سیاستگذاری در صنعت خودرو و تجارت خارجی ایران است. عامل دوم، تحریمها و محدودیتهای انتقال پول و فناوری است.
برای خودروسازان چینی، ایران بازاری پرحاشیه محسوب میشود که ورود به آن احتمال ایجاد تنش با بازارهای بزرگتر را افزایش میدهد؛ بنابراین ترجیح میدهند بهجای سرمایهگذاری مستقیم، صرفا از طریق صادرات CKD یا فروش محصول وارد بازار شوند.
