به بهانه سالروز تولد داریوش مهرجویی
پرتره داریوش مهرجویی
داریوش مهرجویی یکی از مهمترین کارگردانان تاریخ سینمای ایران است. زندگی شخصی و هنری او، فرازونشیبهای بسیاری داشته است. باوجوداینکه مهرجویی در سالهای پایانی عمرش آثار درخشانی نساخت، اما همچنان یکی از بزرگترینهای تاریخ سینمای ایران به شمار میرود.
فرارو- داریوش مهرجویی در 17 آذر 1318 در تهران متولد شد و در 22 مهر 1402 در کرج به قتل رسید. زندگی این کارگردان مهم سینمای ایران، فرازونشیبهای بسیاری داشت.
به گزارش فرارو، مهرجویی ازجمله کارگردانان مهم سینمای ایران است که بهنوعی یکی از بنیانگذاران سینمای موج نو ایران نیز به شمار میرود. آثار اولیه مهرجویی، پساز گذشت سالها، همچنان از آثار درجهیک سینمای ایران هستند.
زندگی و کارنامه داریوش مهرجویی
کارنامه مهرجویی را باید به دو بخش تقسیم کرد؛ فیلمهایی که پیشاز سال 1385 ساخت و فیلمهایی که پساز آن تولید کرد. مهرجویی در آثار اولیهاش چنان ذوقی داشت که بهنظر بسیاری از اهالی سینما، همان کارها میتوانند جایگاه او را بهعنوان بهترین کارگردان تاریخ سینمای ایران تثبیت کنند. باوجوداین، فیلمهایی که در اواخر عمر ساخت، بههیچعنوان با فیلمهای اولیه او قابل قیاس نیستند.
بهنوعی باید گفت که هنر برای داریوش مهرجویی با موسیقی آغاز شد. در دوران نوجوانی به موسیقی علاقهمند شد و نواختن پیانو را آغاز کرد. باوجوداین در ادامه ترجیح داد تا برای تحصیل در رشته سینما به آمریکا مهاجرت کند. پساز مهاجرت به آمریکا، سینما را به نفع فلسفه کنار گذاشت و مطالعات فلسفه را تا دریافت مدرک لیسانس ادامه داد.
در ادامه به ایران بازگشت و در سال 1346، اولین فیلمش را ساخت. فیلم «الماس 33» برای مهرجوییِ 28ساله به شکستی سنگین بدل شد. بااینحال، دو سال بعد، باز هم به سینما بازگشت و با ساختن فیلم گاو، در کنار چند تن از کارگردانان دیگر سینمای ایران، سنگ بنای سینمای موج نو ایران را گذاشت.
فیلم گاو، اقتباسی بود از یکی از داستانهای غلامحسین ساعدی. در روزگاری که سینمای ایران با کمدیها و فیلمفارسیهای نهچندان سینماتیک اشغال شده بود، مهرجویی جوان، با پنداری نوین وارد سینما شد. مهرجویی در ادامه و در سال 1349، فیلم آقای هالو را براساس یکی از نمایشنامهها علی نصیریان ساخت. سپس در سال 51 فیلم پستچی و در سال 53 دایره مینا را تولید کرد. فعالیتهای دوره اول عمر سینمایی مهرجویی، با فیلم دایره مینا به پایان رسید.
پساز انقلاب 57، داریوش مهرجویی برای مدتی ایران را ترک کرد. با بازگشت مجدد به ایران، مجددا به فیلمسازی رو آورد. در سال 1365، با ساختن فیلم اجارهنشینها، نشان داد که سالها دوری از سینما و ایران، ذوق سینمایی او را از بین نبرده است.
در ادامه مهرجویی دست به ساخت چند فیلم زد که کارنامه کاری او را باشکوهتر از همیشه کردند. با ساخت فیلم هامون، یکی از بهترین آثار تاریخ سینمای ایران روی پرده رفت. هامون ازهمهنظر فیلمی نوین و مهم بود. با ساخت فیلمهای بانو، سارا، پری، لیلا ودرخت گلابی، مهرجویی به اوج کارنامه هنریاش رسید و به یکی از مهمترین کارگردانان تاریخ سینمای ایران بدل شد. روند کاری مهرجویی با فیلم مهمان مامان نیز ادامه یافت.
مهرجویی، در نهایت فیلم سنتوری را در سال 1385 ساخت. سنتوری باوجوداینکه سقوط بهتماممعنایی به شمار نمیرفت، اما شروعی بود برای سقوط یک کارگردان نابغه. این فیلم در زمانه خودش بسیار دیده شد و مورد استقبال عده زیادی از مردم قرار گرفت. بااینحال در برابر آثار تراز اول مهرجویی حرفی برای گفتن نداشت.
مهرجویی در ادامه نیز چندین فیلم ساخت که از آن جمله میتوان به فیلمهای طهران تهران، آسمان محبوب، نارنجیپوش، لامینور و... اشاره کرد. باوجوداینکه دراینبین نیز میتوان آثار قابل قبولی یافت، اما این فیلمها بههیچعنوان با آثار اولیه مهرجویی قابل مقایسه نیستند.
داریوش مهرجویی در نهایت در 22 مهر 1402، درحالیکه در منزل شخصیاش در فردیس کرج بود، بههمراه همسرش به قتل رسید.
